dünyaya yön veren en etkin 100 ne demek?

Dünyaya Yön Veren En Etkin 100 veya orijinal ismiyle , Amerikalı astrofizikçi ve yazar Michael H. Hart'ın 1978 yılında yayımladığı bir kitaptır.¹²³ 1992 yılında revizyonlar ile yeniden basılan kitapta, insanlık tarihini en çok etkileyen ve değiştiren kritik 100 ismin sıralaması vardır. Yazar Michael H. Hart, kitaptaki isimleri açıkça bir kriter olarak "büyüklük" üzerine değil, o kişinin eylemleri nedeniyle insanlık tarihinin gidişatının değişmesi üzerine belirlemeye çalıştı.

Özet

Kitap, 100 etkili ismin yanı sıra bir de mansiyon ekinden oluşmaktadır. Her bölümde, tarihteki etkili kişilerden birinin ilk olarak kısa bir biyografisi, ardından yazar Hart'ın bu kişinin nasıl etkili olduğuna ve insanlık tarihinin gidişatını nasıl değiştirdiğine dair düşünceleri yer almaktadır.

Başarılı dinlerin kurucuları ve şekillendiricileri, Hart'ın görüşüne göre en etkili olanlar arasında yer aldı; çünkü Hart'a göre bunlar, uzun bir süre boyunca birçok insanın hayatını oldukça güçlü bir şekilde şekillendirdi. Bu nedenle Hart'ın listesindeki ilk kişi, oldukça eleştirilere ve tartışmalara yol açmış olan İslam peygamberi Muhammed'dir.⁴⁵⁶⁷ Hart, hem dinî hem de politik yönden "fevkalade başarılı" gördüğü Muhammed için, tarihte iz bırakanlar sıralamasında ilk sırayı uygun gördü.⁸ Hart, 7. yüzyılın başlarında Arap Yarımadası'nda hiç beklenmedik bir anda ortaya çıkan Müslüman Arapların fetihlerinin asırlar boyunca dünyanın gidişatını önemli ölçüde değiştirmesinin eğer Muhammed olmasaydı hiç gerçekleşmeyeceğini, bu değişikliğin temel sebebinin Muhammed olduğunu söyledi.⁹ Ayrıca Hart, Muhammed'in İslam'ın gelişiminde üstlendiği rolün, İsa'nın Hristiyanlığın gelişiminde üstlendiği rolden daha çok büyük olduğuna inanıyordu.¹⁰¹¹ Bu konuda da Hart, Hristiyanlığın geliştirilmesinde ve yayılmasında en büyük pay sahibi olarak Pavlus'u işaret etti.¹²¹³¹⁴

Hart, ilk kitabında Abraham Lincoln'ü listeye dahil etmedi.¹⁵ 1992 revizyonları, Vladimir Lenin ve Mao Zedong gibi komünizm ile ilişkili figürlerin indirgenmesini –Mihail Gorbaçov hariç– içeriyordu. Ayrıca Hart'ın, William Shakespeare'ın değerlendirilmesinde taraflı olduğunu ve Shakespeare yerine 17. Oxford Kontu Edward de Vere'yi seçmesinin adil olmadığını düşünenler oldu. Bunların yanı sıra Hart, baskıda yaptığı bir hatayı düzelterek Ernest Rutherford yerine Niels Bohr ve Henri Becquerel'i getirdi. Basımdan hemen önce sıralamaları tekrar düzenledi, ancak ilk 10'da yer alan hiç kimsenin pozisyonunu değiştirmedi.¹⁶

En etkin 50'nin sıralaması

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Sıralama</th> <th>İsim</th> <th>Yaşam aralığı</th> <th>Resim</th> <th>Etnisite</th> <th>Hakkında</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td>1</td> <td><a href="Muhammed" title="wikilink">Muhammed</a> Mūḥammad ibn <a href="Abdullah_bin_Abdülmuttalib" title="wikilink">ʿAbdullāh</a></td> <td>570 – 632</td> <td></td> <td><a href="Araplar" title="wikilink">Arap</a></td> <td>Politik, askeri ve dinî liderdi. <a href="Müslüman" title="wikilink">Müslümanlarca</a> <a href="Allah" title="wikilink">Allah</a>'ın <a href="peygamber" title="wikilink">peygamberi</a> ve <a href="İslam'da_peygamberler_ve_elçiler" title="wikilink">son elçisidir</a>. Günümüzde 2 milyarı aşkın takipçisiyle dünyanın en kalabalık ikinci dini olan <a href="İslam" title="wikilink">İslam</a>'ın kurucusu ve merkezî figürüdür. Aynı zamanda bir sosyal reformcu, diplomat, <a href="tüccar" title="wikilink">tüccar</a>, <a href="İslam_felsefesi" title="wikilink">filozof</a>, <a href="Dâvah" title="wikilink">hatip</a>, <a href="Şeriat" title="wikilink">yasa koyucu</a> ve <a href="Muhammed'in_askerî_harekâtları" title="wikilink">askerî lider</a> olarak da aktif olmuştur.</td> </tr> <tr class="even"> <td>2</td> <td> <a href="Isaac_Newton" title="wikilink">Isaac Newton</a></td> <td>1643 – 1727</td> <td></td> <td><a href="İngilizler" title="wikilink">İngiliz</a></td> <td>Bilim insanı, matematikçi, <a href="astronom" title="wikilink">astronom</a>, doğa filozofu, <a href="simya" title="wikilink">simyacı</a> ve ilahiyatçıydı. <a href="Newton'un_evrensel_kütleçekim_yasası" title="wikilink">Evrensel kütleçekim yasası</a> ve <a href="Newton'un_hareket_yasaları" title="wikilink">üç hareket yasasıyla</a> <a href="Klasik_mekanik" title="wikilink">klasik fizik mekaniğinin</a> temelini attı. Yarattığı etki, <a href="bilim_tarihi" title="wikilink">bilimin tarihindeki</a> kilometre taşlarından biri oldu.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>3</td> <td><a href="İsa" title="wikilink">Nasıralı İsa</a> <a href="Yeşua_(ad)" title="wikilink">Yešūa</a> ben <a href="Meryem" title="wikilink">Miriām</a></td> <td>MÖ 4 – MS 30/33</td> <td></td> <td><a href="Yahudiler" title="wikilink">Yahudi</a></td> <td>Dinî ve ruhani liderdi. Günümüzde 2.4 milyarı aşkın takipçisiyle dünyanın en kalabalık dini olan <a href="Hristiyanlık" title="wikilink">Hristiyanlığın</a> merkezî figürüdür. Hristiyanlar tarafından <a href="Mesih" title="wikilink">Mesih</a>, <a href="Tanrı'nın_oğlu" title="wikilink">Tanrı'nın oğlu</a> ve <a href="Enkarnasyon_(Hristiyanlık)" title="wikilink">Tanrı'nın enkarnasyonu</a> olarak kabul edilir. Hristiyanlık inancı dışında, 2+ milyar takipçili <a href="İslam" title="wikilink">İslam</a>'da da büyük bir manevi öneme sahiptir.</td> </tr> <tr class="even"> <td>4</td> <td><a href="Gotama_Buda" title="wikilink">Buda</a> Gẚutẚm Buḏdhǎ</td> <td>MÖ 563 – 483</td> <td></td> <td><a href="Hintler" title="wikilink">Hint</a></td> <td>Günümüzde dünyanın en büyük dördüncü dini olan ve 500 milyondan fazla takipçisi bulunan <a href="Budizm" title="wikilink">Budizm</a>'in kurucusu olan bir filozoftu. Aynı zamanda <a href="Hindistan_tarihi#Antik_Çağ" title="wikilink">eski dönemin Hindistan'ında</a> ruhani bir önderdi.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>5</td> <td><a href="Konfüçyüs" title="wikilink">Konfüçyüs</a> Kǒng Fūzǐ</td> <td>MÖ 551 – 479</td> <td></td> <td><a href="Çinliler" title="wikilink">Çinli</a></td> <td>Düşüncesi ve öğretileriyle döneminin dünyasına damga vurmuş, <a href="Çin" title="wikilink">Çin</a> başta olmak üzere <a href="Kore" title="wikilink">Kore</a>, <a href="Japonya" title="wikilink">Japonya</a>, <a href="Vietnam" title="wikilink">Vietnam</a> ve <a href="Endonezya" title="wikilink">Endonezya</a> gibi Asya ülkeleri üzerinde derin bir iz bırakmış <a href="Konfüçyüsçülük" title="wikilink">Konfüçyüsçülüğün</a> kurucusu olan bir filozoftu.</td> </tr> <tr class="even"> <td>6</td> <td> <a href="Pavlus" title="wikilink">Pavlus</a> (Tarsuslu Saul) Pāulos Hašāliaḥ</td> <td>MS 5 – 67</td> <td></td> <td><a href="Yahudiler" title="wikilink">Yahudi</a></td> <td><a href="Havari" title="wikilink">Havari</a> ve ilk Hristiyan <a href="Misyonerlik" title="wikilink">misyonerdi</a>. Uzun uğraşları sonucu yeni kurulmuş Hristiyanlık dinini <a href="İsrail_Diyarı" title="wikilink">Yahudi topraklarının</a> dışına yayarak çok uluslu bir din haline getirmiş ve <a href="Roma_İmparatorluğu" title="wikilink">Roma İmparatorluğu</a>'nun <a href="Proselitizm" title="wikilink">Hristiyanlaştırılmasında</a> kilit bir rol oynamıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>7</td> <td><a href="Cai_Lun" title="wikilink">Cai Lun</a> Cài Lún</td> <td>MÖ 50 – 121</td> <td></td> <td><a href="Çinliler" title="wikilink">Çinli</a></td> <td><a href="İnsan" title="wikilink">İnsanoğlunun</a> bilgiyi depolaması yolunda, ihtiyaç duyulan en temel materyal olan <a href="kâğıt" title="wikilink">kâğıtı</a> icat ederek büyük bir etki yaratmış mucitti.</td> </tr> <tr class="even"> <td>8</td> <td><a href="Johannes_Gutenberg" title="wikilink">Johannes Gutenberg</a></td> <td>1398 – 1468</td> <td></td> <td><a href="Almanlar" title="wikilink">Alman</a></td> <td>İnsanoğlunun <a href="bilgi" title="wikilink">bilgiyi</a> yayması ve saklaması yolunda icat edilmiş en büyük teknolojik araç olan <a href="Matbaacılık" title="wikilink">mekanik matbaayı</a> yaratarak kitapların daha çok ve hızlı basılmasına ve dolayısıyla bilginin daha hızlı yayılmasına yol açmış bir mucitti. İnsanlığa olan bu katkısı, <a href="Rönesans" title="wikilink">Rönesans</a> ve <a href="Bilim_tarihi#Aydınlanma_Çağı" title="wikilink">Aydınlanma Çağı</a>'nın gerçekleşmesini hızlandırmıştır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>9</td> <td> <a href="Kristof_Kolomb" title="wikilink">Kristof Kolomb</a> Christophorus Columbus</td> <td>1451 – 1506</td> <td></td> <td><a href="İtalyanlar" title="wikilink">İtalyan</a></td> <td><a href="İspanyol_İmparatorluğu" title="wikilink">İspanyol İmparatorluğunun</a> maddi yardımlarıyla birlikte <a href="Eski_Dünya" title="wikilink">Eski Dünyalıların</a> <a href="Amerika" title="wikilink">Amerika kıtasını</a> keşfetmelerini sağlayarak <a href="coğrafi_keşifler" title="wikilink">coğrafi keşifler</a> döneminin en büyük keşfini gerçekleştirmiş olan gezgin, sömürgeci ve kâşifti. Aynı zamanda yaptığı bu keşifle <a href="Sömürgecilik#İlk_Avrupa_Sömürgeciliği" title="wikilink">sömürgecilik dönemini</a> başlattı.</td> </tr> <tr class="even"> <td>10</td> <td><a href="Albert_Einstein" title="wikilink">Albert Einstein</a> </td> <td>1879 – 1955</td> <td></td> <td>Yahudi</td> <td>1900'lerin ilk yarısında yaptığı matematiksel çalışmalarının sonucu olarak türettiği <a href="görelilik_teorisi" title="wikilink">görelilik teorisi</a> ve beraberinde getirdiği <a href="kütle" title="wikilink">kütle</a>–<a href="enerji" title="wikilink">enerji</a> eşdeğerliği olan <a href="Kütle-enerji_eşdeğerliği" title="wikilink">E = mc2</a> denklemi, <a href="kuantum_mekaniği" title="wikilink">kuantum mekaniğini</a> ve <a href="uzayzaman" title="wikilink">uzayzaman</a> kavramlarını anlama yolunda <a href="bilim" title="wikilink">bilim</a> ve <a href="fizik" title="wikilink">fizik</a> dünyası için çok büyük bir adım oldu.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>11</td> <td><a href="Louis_Pasteur" title="wikilink">Louis Pasteur</a></td> <td>1822 – 1895</td> <td></td> <td><a href="Fransızlar" title="wikilink">Fransız</a></td> <td>Tarihin en sık görülen ve ölümcül hastalıklarından biri olan <a href="kuduz" title="wikilink">kuduzun</a> tedavisi için <a href="kuduz#Tedavi_şartları" title="wikilink">kuduz aşısını</a> buldu. Böylece sık ve kolay bulaşan bir ölümcül hastalığın milyonları ölmesine engel oldu.</td> </tr> <tr class="even"> <td>12</td> <td><a href="Galileo_Galilei" title="wikilink">Galileo Galilei</a> Galilaeus Galilaei</td> <td>1564 – 1642</td> <td></td> <td>İtalyan</td> <td><a href="Gözlemsel_astronomi" title="wikilink">Gözlemsel astronomi</a> alanı üzerinde yaptığı çalışmaların sonucunda bu alana kazandırdığı yenilikler ile <a href="Rönesans" title="wikilink">Rönesans dönemi</a> <a href="bilimsel_devrim" title="wikilink">bilimsel devrimlerine</a> damga vurmuş bir bilim insanıydı. Aynı zamanda uygulamalı bilim ve teknoloji alanında da çalışmış ve yeni teknikler geliştirilmişti.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>13</td> <td><a href="Aristoteles" title="wikilink">Aristoteles</a> (Aristo) Aristotélēs</td> <td>MÖ 384 – 322</td> <td></td> <td><a href="Yunanlar" title="wikilink">Yunan</a></td> <td><a href="Batı_felsefesi" title="wikilink">Batı felsefesine</a> <a href="Teori#Filozofik_Bakışlar" title="wikilink">teorik düşünceyi</a> katarak, özellikle de üzerine yoğunlaştığı <a href="mantık" title="wikilink">mantık</a> alanına kattığı önemli kazanımlarla tanınmış, <a href="Bilim_felsefesi#Bilim_ve_Felsefe" title="wikilink">bilimin felsefi prensiplerini</a> insanlığa kazandırmış bir filozof ve bilgeydi. İnsanlık tarihi boyunca özgün felsefi ve bilimsel düşüncelere ilham kaynağı olmakla beraber yaptığı çalışmalarıyla birçok yenilikçi fikrin de önünü açmıştır.</td> </tr> <tr class="even"> <td>14</td> <td><a href="Öklid" title="wikilink">Öklid</a> Eukleídēs</td> <td>MÖ 300</td> <td></td> <td>Yunan</td> <td><a href="Öklid'in_Elementler'i" title="wikilink">Elementler</a> eserinde derlediği geometrik çalışmalarıyla aksiyomatik yöntemi geliştirerek <a href="geometri" title="wikilink">geometriye</a> olan bakışaçısını kökten değiştirmiş bir matematikçiydi. <a href="İskenderiye" title="wikilink">İskenderiye</a>'de büyük bir matematik okulu kurmuş ve çağlar boyu matematikle ilgilenen hemen herkesin gözde ismi olmuştur.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>15</td> <td><a href="Musa" title="wikilink">Musa</a> Moše ben Āmram</td> <td>MÖ 1'inci milenyum</td> <td></td> <td><a href="İbraniler" title="wikilink">İbrani</a></td> <td><a href="İsrailoğulları" title="wikilink">İsrailoğullarını</a> politik, dinî ve hukuki yönden yönetmiş; <a href="Musa_Kanunu" title="wikilink">koyduğu yasalar</a> ile <a href="Yahudilik" title="wikilink">Yahudilik</a> dışında Hristiyanlık ve İslam'ı da derinden etkilemiş bir din büyüğüydü.</td> </tr> <tr class="even"> <td>16</td> <td><a href="Charles_Darwin" title="wikilink">Charles Darwin</a></td> <td>1809 – 1882</td> <td></td> <td>İngiliz</td> <td><a href="Bilim_tarihi" title="wikilink">Bilim tarihinin</a> en önemli çalışmalarından biri olmuş olan 1859 yayımlı <a href="Türlerin_Kökeni" title="wikilink">Türlerin Kökeni</a> kitabıyla <a href="evrimsel_biyoloji" title="wikilink">evrimsel biyolojinin</a> temelini oluşturmuş ve başta <a href="İnsan_evrimi" title="wikilink">İnsan evrimi</a> olmak üzere <a href="evrim" title="wikilink">evrimin</a> dinamiğine dair gösterdiği temel prensipler bilim dünyasını derinden etkilemiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>17</td> <td><a href="Çin_Şi_Huang" title="wikilink">Çin Şi Huang</a> Qín Shǐ Huáng</td> <td>MÖ 247 – 210</td> <td></td> <td>Çinli</td> <td><a href="Moğol_istilaları" title="wikilink">Moğol saldırılarına</a> karşı dünyanın en uzun kale duvarı olan <a href="Çin_Seddi" title="wikilink">Çin Seddi</a>'ni yaptırtmış ve kurduğu <a href="Çin_Hanedanı" title="wikilink">Çin Hanedanlığı</a> ile günümüzde Çin adı verilen bölgeye adını vermiş ilk Çin imparatoruydu.</td> </tr> <tr class="even"> <td>18</td> <td> <a href="Augustus" title="wikilink">Augustus</a></td> <td>MÖ 63 – MS 14</td> <td></td> <td><a href="Latinler" title="wikilink">Latin</a></td> <td>Komutan ve hükûmdardı. Dağılan <a href="Roma_Cumhuriyeti" title="wikilink">Roma Cumhuriyeti</a>'nin ardından yıllarca <a href="Avrupa" title="wikilink">Avrupa</a>'ya, <a href="Kuzey_Afrika" title="wikilink">Kuzey Afrika</a>'ya ve <a href="Orta_Doğu" title="wikilink">Orta Doğu</a>'ya hüküm sürecek olan <a href="Roma_İmparatorluğu" title="wikilink">Roma İmparatorluğu</a>'nu kurmuş ve ilk <a href="Sezar_(unvan)" title="wikilink">Ceasar</a>'ı olmuştu.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>19</td> <td><a href="Nicolaus_Copernicus" title="wikilink">Nicolaus Copernicus</a> Mikołaj Kopernik</td> <td>1473 – 1543</td> <td></td> <td><a href="Polonyalılar" title="wikilink">Polonyalı</a></td> <td>1543 yılında tamamladığı De revolutionibus orbium coelestium adlı eseriyle <a href="Güneş" title="wikilink">Güneş</a>'in merkezde olduğunu ve gezegenlerin onun çevresinde dairesel şekilde devindiğini ortaya atarak <a href="Güneş_Sistemi" title="wikilink">Güneş Sistemi</a>'nin günümüzdekine çok benzer bir betimlemesini yapmış matematikçi ve astronomdu.</td> </tr> <tr class="even"> <td>20</td> <td><a href="Antoine_Lavoisier" title="wikilink">Antoine Lavoisier</a></td> <td>1743 – 1794</td> <td></td> <td>Fransız</td> <td>Yaptığı çalışmalar ve özellikle de <a href="kütlenin_korunumu_kanunu" title="wikilink">kütlenin korunumu kanununu</a> ortaya atmasıyla <a href="kimya" title="wikilink">modern kimya bilimini</a> yaratmış kimyager ve <a href="simya" title="wikilink">simyagerdi</a>.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>21</td> <td><a href="I._Konstantin" title="wikilink">Büyük Konstantin</a> Flavius Valerius Constantinus Kōnstantînos</td> <td>272 – 337</td> <td></td> <td><a href="Latinler" title="wikilink">Latin</a></td> <td>Komutan ve hükûmdardı. Dağılmak üzere olan <a href="Roma_İmparatorluğu" title="wikilink">Roma İmparatorluğu</a>'nun doğu bloğunu komuta ederek tek bir çatı altında birleştirmiş, yönetim dinini <a href="Hristiyanlık" title="wikilink">Hristiyanlık</a> olarak belirlemiş ve günümüzde adı <a href="İstanbul" title="wikilink">İstanbul</a> olan <a href="Konstantinopolis" title="wikilink">Konstantinopolis</a> şehri için isim babası olmuştu.</td> </tr> <tr class="even"> <td>22</td> <td><a href="James_Watt" title="wikilink">James Watt</a></td> <td>1736 – 1819</td> <td></td> <td><a href="İskoçlar" title="wikilink">İskoç</a></td> <td>Mûcit ve mühendisti. 1755-1760'larda yaptığı teorik ve deneysel çalışmalarıyla ilk <a href="buhar_makinesi" title="wikilink">buhar makinesini</a> yarattı. Watt'ın buhar makineleri, <a href="Sanayi_Devrimi" title="wikilink">Sanayi Devrimi</a>'ni başlatacak kadar büyük bir ses duyurdu; yavaş ve sınırlı insan gücü yerine olabilecek en iyi alternatif olarak görüldü. Bu icadı <a href="insanlık_tarihi" title="wikilink">insanlık tarihindeki</a> en büyük teknolojik sıçrayışlardan biri oldu.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>23</td> <td><a href="Michael_Faraday" title="wikilink">Michael Faraday</a></td> <td>1791 – 1867</td> <td></td> <td><a href="İngilizler" title="wikilink">İngiliz</a></td> <td>Elektromanyetik indüklemeyi, <a href="manyetik_alan" title="wikilink">manyetik alanın</a> ışığın kutuplanma düzlemini döndürdüğünü keşfederek <a href="elektroliz" title="wikilink">elektrolizin</a> temel ilkelerini belirledi. <a href="Klor" title="wikilink">Klor</a> (Cl) gazını sıvılaştırmayı başaran ilk kişi oldu. <a href="Amper" title="wikilink">Amper</a> biriminin kesin tanımını yapması ve elektrot, anot, katot, elektrolit ve iyon gibi temel elektroliz terimlerini yaratması da diğer önemli katkıları arasındadır.</td> </tr> <tr class="even"> <td>24</td> <td><a href="James_Clerk_Maxwell" title="wikilink">James Clerk Maxwell</a></td> <td>1831 – 1879</td> <td></td> <td><a href="İskoçlar" title="wikilink">İskoç</a></td> <td><a href="Teorik_fizik" title="wikilink">Teorik fizikçi</a> ve matematikçiydi. En önemli başarısı, <a href="Klasik_elektromanyetizma" title="wikilink">klasik elektromanyetik</a> teorisinde daha önceden birbirleriyle ilişkisiz olarak gözüken <a href="elektrik" title="wikilink">elektrik</a> ve <a href="manyetizm" title="wikilink">manyetizmanın</a> aynı şey olduğunu, kendisine ait olan <a href="Maxwell_Denklemleri" title="wikilink">Maxwell Denklemleri</a> ile ispatlamıştır. Bu denklemler elektrik, manyetik ve <a href="optik" title="wikilink">optik</a> alanlarında kullanılır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>25</td> <td><a href="Martin_Luther" title="wikilink">Martin Luther</a></td> <td>1483 – 1546</td> <td></td> <td><a href="Almanlar" title="wikilink">Alman</a></td> <td><a href="Keşiş" title="wikilink">Keşiş</a>, <a href="teolog" title="wikilink">teolog</a>, üniversite profesörü, <a href="Protestanlık" title="wikilink">Protestanlığın</a> babası ve <a href="Lütercilik" title="wikilink">Lüterciliği</a> yaratan, geliştiren ve yayan kişiydi. Avrupa reform hareketlerinin öncüsü olmuştur.</td> </tr> <tr class="even"> <td>26</td> <td><a href="George_Washington" title="wikilink">George Washington</a></td> <td>1732 – 1799</td> <td></td> <td><a href="İngilizler" title="wikilink">İngiliz</a></td> <td>Komutan ve askerdi. ABD'nin <a href="Amerikan_Bağımsızlık_Savaşı" title="wikilink">bağımsızlık savaşında</a> önemli bir rol oynayarak <a href="On_Üç_Koloni" title="wikilink">On Üç Koloni</a>'yi birleştirdi ve <a href="Amerika_Birleşik_Devletleri" title="wikilink">Amerika Birleşik Devletleri</a>'nin birinci başkanı oldu.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>27</td> <td><a href="Karl_Marx" title="wikilink">Karl Marx</a> </td> <td>1818 – 1883</td> <td></td> <td><a href="Yahudiler" title="wikilink">Yahudi</a></td> <td>Filozof, <a href="politik_ekonomi" title="wikilink">politik ekonomist</a> ve <a href="bilimsel_sosyalizm" title="wikilink">bilimsel sosyalizmin</a> kurucusuydu. Ekonomi alanındaki çalışmaları, günümüzde emeği, emek–sermaye ilişkisini ve bunları takip eden ekonomi düşüncesini kavramanın büyük bir kısmı için temel oluşturdu.</td> </tr> <tr class="even"> <td>28</td> <td><a href="Wright_Kardeşler" title="wikilink">Wright Kardeşler</a> (Wilbur & Orville Wright) Wright brothers</td> <td>1867/1871 – 1912/1948</td> <td></td> <td>İngiliz<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a> Alman<a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a></td> <td>Tarihte ilk defa <a href="Uçak" title="wikilink">motorlu uçak</a> uçuran <a href="Amerikalılar" title="wikilink">Amerikalı</a> mucit kardeşlerdi.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>29</td> <td><a href="Cengiz_Han" title="wikilink">Cengiz Han</a> (Temuçin) Чингис хаан Činggis Khaan</td> <td>1162 – 1227</td> <td></td> <td><a href="Moğollar" title="wikilink">Moğol</a></td> <td><a href="Moğol_İmparatorluğu" title="wikilink">Moğol İmparatorluğu</a>'nun kurucusu ve ilk imparatoru olan Moğol komutan ve hükûmdardı. Yaptığı seferlerle dönemin dünyasında büyük bir korku yaymış ve <a href="insanlık_tarihi" title="wikilink">insanlık tarihinin</a> gördüğü bitişik sınırlara sahip en büyük <a href="İmparatorluklar_listesi" title="wikilink">imparatorluğunu</a> kurmuştur. Tarihçiler tarafından tarihin en başarılı ve en etkili askeri liderlerinden birisi olarak görülür.</td> </tr> <tr class="even"> <td>30</td> <td><a href="Adam_Smith" title="wikilink">Adam Smith</a></td> <td>1723 – 1790</td> <td></td> <td><a href="İskoçlar" title="wikilink">İskoç</a></td> <td>"Ekonominin Babası" ve "<a href="Kapitalizm" title="wikilink">Kapitalizmin</a> Babası" olarak anılan <a href="ekonomist" title="wikilink">ekonomist</a>, <a href="Etik" title="wikilink">ahlak filozofu</a>, <a href="Siyasi_ekonomi" title="wikilink">politik ekonominin</a> öncüsü ve <a href="İskoç_Aydınlanması" title="wikilink">İskoç Aydınlanması</a> sırasındaki önemli bir figürdü.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>31</td> <td><a href="William_Shakespeare" title="wikilink">William Shakespeare</a></td> <td>1564 – 1616</td> <td></td> <td><a href="İngilizler" title="wikilink">İngiliz</a></td> <td><a href="Şair" title="wikilink">Şair</a>, <a href="oyun_yazarı" title="wikilink">oyun yazarı</a> ve <a href="oyuncu" title="wikilink">oyuncuydu</a>. Çoklukla <a href="İngilizce" title="wikilink">İngilizce</a> dilinin en büyük yazarı ve dünyanın en iyi <a href="Drama" title="wikilink">dram</a> oyun yazarı olarak anılır. ''<a href="İngiltere" title="wikilink">İngiltere</a>'nin ulusal şairi'' ve "Avon'un Ozanı" olarak da bilinir. Oyunları bütün büyük dillere çevrildi ve diğer bütün oyun yazarlarından daha çok sergilendi.</td> </tr> <tr class="even"> <td>32</td> <td><a href="John_Dalton" title="wikilink">John Dalton</a></td> <td>1766 – 1844</td> <td></td> <td><a href="İngilizler" title="wikilink">İngiliz</a></td> <td><a href="Kimyager" title="wikilink">Kimyager</a>, <a href="meteorolog" title="wikilink">meteorolog</a> ve fizikçiydi. <a href="Modern_Atom_Teorisi" title="wikilink">Modern Atom Teorisi</a> ile ilgili öncü çalışmaları ve <a href="renk_körlüğü" title="wikilink">renk körlüğü</a> (onun onuruna ''Daltonizm'' olarak da bilinir) üzerine araştırmalarıyla bilinir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>33</td> <td><a href="İskender" title="wikilink">Büyük İskender</a> Aléxandros III ho Makedȏn</td> <td>MÖ 356 – MÖ 323</td> <td></td> <td><a href="Makedonlar" title="wikilink">Makedon</a></td> <td><a href="Makedonya_(antik_krallık)" title="wikilink">Antik Makedonya Krallığı</a>'nın kralıydı. Aynı zamanda ünlü filozof <a href="Aristoteles" title="wikilink">Aristo</a>'nun öğrencisiydi. İktidarının uzun yıllarını <a href="Güneybatı_Asya" title="wikilink">Güneybatı Asya</a> ve <a href="Kuzey_Afrika" title="wikilink">Kuzeydoğu Afrika</a>'da eşi benzeri görülmemiş askeri seferlerle geçirdi ve 30 yaşına geldiğinde <a href="Antik_Yunanistan" title="wikilink">Yunanistan</a>'dan Kuzeybatı <a href="Hindistan" title="wikilink">Hindistan</a>'a kadar uzanan <a href="Klasik_Antik_Çağ" title="wikilink">antik dünyanın</a> en büyük <a href="İmparatorluklar_listesi" title="wikilink">imparatorluklarından</a> birini yarattı. Pek çok uzman kişi tarafından tarihin en başarılı askeri komutanlarından birisi olarak kabul edilir.</td> </tr> <tr class="even"> <td>34</td> <td><a href="Napolyon_Bonapart" title="wikilink">Napolyon</a> Napoléon Bonaparte</td> <td>1769 – 1821</td> <td></td> <td><a href="Fransızlar" title="wikilink">Fransız</a></td> <td><a href="Fransız_Devrim_Savaşları" title="wikilink">Fransız Devrim Savaşları</a> ve <a href="Napolyon_Savaşları" title="wikilink">Napolyon Savaşları</a> sırasında <a href="Fransa_hükümdarları_listesi" title="wikilink">Fransa'nın krallığını</a> yapmış asker ve devlet adamıydı. <a href="Birinci_Fransız_İmparatorluğu" title="wikilink">Fransız İmparatorluğu</a> ve <a href="Avrupa" title="wikilink">Avrupa</a>'nın tümünü etkilemiş büyük liberal reformlara imza atmış Napolyon, en kalıcı hukuki başarısı olmuş <a href="Napolyon_Kanunları" title="wikilink">Napolyon Kanunları</a>'nı yaratarak dünyada ses getirmiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>35</td> <td><a href="Thomas_Edison" title="wikilink">Thomas Edison</a></td> <td>1847 – 1931</td> <td></td> <td><a href="Hollandalılar" title="wikilink">Hollandalı</a></td> <td>Mucit ve iş insanıydı. <a href="Elektrik_enerjisi" title="wikilink">Elektrik enerjisi</a> üretimi, kitle iletişimi, ses kaydı, <a href="filmcilik" title="wikilink">filmcilik</a> gibi birçok alanda cihazlar geliştirdi. <a href="Fonograf" title="wikilink">Fonograf</a>, <a href="film_kamerası" title="wikilink">film kamerası</a>, <a href="ampul" title="wikilink">ampulün</a> ilk versiyonları gibi icatları, sanayileşmiş olan modern dünyada büyük etki yarattı. <a href="Amerika_Birleşik_Devletleri" title="wikilink">ABD</a>'de kendi adına kayıtlı olan 1.093 <a href="patent" title="wikilink">patentin</a> yanı sıra, başka ülkelerde de bulunan patentleriyle tarihin en verimli mucitlerinden birisidir.</td> </tr> <tr class="even"> <td>36</td> <td><a href="Antonie_van_Leeuwenhoek" title="wikilink">Antonie van Leeuwenhoek</a></td> <td>1632 – 1723</td> <td></td> <td><a href="Hollandalılar" title="wikilink">Hollandalı</a></td> <td><a href="Tüccar" title="wikilink">Tüccar</a> ve bilim insanıydı. <a href="Bakteri" title="wikilink">Bakteriyi</a> ilk keşfeden ve kendi oluşturduğu <a href="Mikroskop" title="wikilink">mikroskobu</a> ile <a href="mikroskobik_canlılar" title="wikilink">mikroskobik canlıları</a> ilk olarak inceleyen bilim insanıdır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>37</td> <td><a href="William_Thomas_Green_Morton" title="wikilink">William T. G. Morton</a></td> <td>1819 – 1868</td> <td></td> <td><a href="İngilizler" title="wikilink">İngiliz</a></td> <td>Modern <a href="tıp" title="wikilink">tıp</a> dünyasını <a href="anestezi" title="wikilink">anesteziyle</a> tanıştırdığı düşünülen tıp insanıydı. 1846'da <a href="eter" title="wikilink">eter</a> kullanarak neredeyse ağrısız ilk diş çekimini gerçekleştirmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td>38</td> <td><a href="Guglielmo_Marconi" title="wikilink">Guglielmo Marconi</a></td> <td>1874 – 1937</td> <td></td> <td><a href="İtalyanlar" title="wikilink">İtalyan</a></td> <td>Mucit ve <a href="Elektrik_mühendisi" title="wikilink">elektrik mühendisiydi.</a> Uzun mesafeli radyo iletişimi, <a href="Marconi_yasası" title="wikilink">Marconi yasası</a>, <a href="telsiz" title="wikilink">telsiz</a>-<a href="telgraf" title="wikilink">telgraf</a> sistemi üzerine yaptığı çalışmalarıyla ünlüdür. <a href="Radyo" title="wikilink">Radyonun</a> mucidi olarak bilinir</td> </tr> <tr class="odd"> <td>39</td> <td><a href="Adolf_Hitler" title="wikilink">Adolf Hitler</a></td> <td>1889 – 1945</td> <td></td> <td>Alman</td> <td>Politikacı, <a href="Demagoji" title="wikilink">demagog</a> ve <a href="Nasyonal_Sosyalist_Alman_İşçi_Partisi" title="wikilink">Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi</a> lideriydi. <a href="20._yüzyıl" title="wikilink">20. yüzyılın</a> en güçlü ve kötü şöhretli <a href="diktatör" title="wikilink">diktatörlerinden</a> birisi olarak kabul edilir.</td> </tr> <tr class="even"> <td>40</td> <td><a href="Platon" title="wikilink">Platon</a> (Eflatun) Plátōn</td> <td>MÖ 428/427 – 348/347</td> <td></td> <td><a href="Yunanlar" title="wikilink">Yunan</a></td> <td><a href="Antik_Yunanistan" title="wikilink">Antik Yunan</a> filozofu ve bilgesiydi. Dünyada <a href="üniversite" title="wikilink">üniversite</a> düzeyindeki ilk kurumlardan biri olan ve bu kurumlara günümüzdeki adını veren <a href="Akademi" title="wikilink">Akademi</a>'nin kurucusuydu. Felsefe ve bilim tarihindeki pek çok tartışmanın temellerini atmış, <a href="Hristiyanlık" title="wikilink">Hristiyanlık</a> ve <a href="İslam" title="wikilink">İslam</a> gibi pek çok dini de derinden etkilemiştir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>41</td> <td><a href="Oliver_Cromwell" title="wikilink">Oliver Cromwell</a></td> <td>1599 – 1658</td> <td></td> <td><a href="İngilizler" title="wikilink">İngiliz</a></td> <td><a href="Siyaset" title="wikilink">Siyaset</a> adamı, asker ve devlet yöneticisiydi. <a href="İngiliz_İç_Savaşı" title="wikilink">İngiliz İç Savaşı</a>'nda <a href="parlamento" title="wikilink">parlamento</a> güçlerinin zaferinde etkin rol oynamıştır. <a href="İngiltere" title="wikilink">İngiltere</a>'nin yönetim biçimini krallıktan <a href="cumhuriyet" title="wikilink">cumhuriyete</a> çevirmiş, ama 1653'ten ölünceye kadar Devlet Koruyucu Lord unvanı ile ülkeyi tek başına idare etmiştir.</td> </tr> <tr class="even"> <td>42</td> <td><a href="Alexander_Graham_Bell" title="wikilink">Alexander Graham Bell</a></td> <td>1847 – 1922</td> <td></td> <td><a href="İskoçlar" title="wikilink">İskoç</a></td> <td>Bilim insanı ve mucitti. <a href="Telefon" title="wikilink">Telefonun</a> mucidi olarak tanınır.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>43</td> <td><a href="Alexander_Fleming" title="wikilink">Alexander Fleming</a></td> <td>1881 – 1955</td> <td></td> <td><a href="İskoçlar" title="wikilink">İskoç</a></td> <td><a href="Bakteriyoloji" title="wikilink">Bakteriyolog</a> ve tıp insanıydı. '<a href="Penisilin" title="wikilink">'Penisilin</a>''i bulan kişidir.</td> </tr> <tr class="even"> <td>44</td> <td><a href="John_Locke" title="wikilink">John Locke</a></td> <td>1632 – 1704</td> <td></td> <td><a href="İngilizler" title="wikilink">İngiliz</a></td> <td>İngiliz <a href="klasik_liberal" title="wikilink">klasik liberal</a> düşüncenin öncüsü olan<a href="filozof" title="wikilink">filozoftu</a>. Düşünce özgürlüğünü, insan eylemlerini akla göre düzenlemek anlayışını en geniş ölçüde yayan ilk düşünür olduğu için <a href="Avrupa" title="wikilink">Avrupa</a>'daki <a href="Aydınlanma_Çağı" title="wikilink">Aydınlanma Çağı</a>'nın gerçek kurucusu olarak kabul edilir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>45</td> <td><a href="Ludwig_van_Beethoven" title="wikilink">Ludwig van Beethoven</a></td> <td>1770 – 1827</td> <td></td> <td><a href="Almanlar" title="wikilink">Alman</a></td> <td><a href="Klasik_müzik" title="wikilink">Klasik müzik</a> döneminden <a href="Romantizm" title="wikilink">Romantik</a> döneme geçiş sürecine büyük katkı sağlamış ve gelmiş geçmiş en ünlü ve en etkileyici bestecilerden biri olarak kabul edilen <a href="piyanist" title="wikilink">piyanist</a> ve <a href="besteci" title="wikilink">besteciydi</a>.</td> </tr> <tr class="even"> <td>46</td> <td><a href="Werner_Heisenberg" title="wikilink">Werner Heisenberg</a></td> <td>1901 – 1976</td> <td></td> <td><a href="Almanlar" title="wikilink">Alman</a></td> <td>Fizikçiydi. En ünlü çalışması, kendi ismiyle anılan <a href="Belirsizlik_İlkesi" title="wikilink">Belirsizlik İlkesi</a>'dir.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>47</td> <td><a href="Louis_Daguerre" title="wikilink">Louis Daguerre</a></td> <td>1787 – 1851</td> <td></td> <td><a href="Fransızlar" title="wikilink">Fransız</a></td> <td>Sanatçı ve <a href="kimyager" title="wikilink">kimyagerdi</a>. <a href="Dagerreyotipi" title="wikilink">Dagerreyotipi</a> adlı <a href="fotoğraf" title="wikilink">fotoğrafik</a> görüntü elde etme yöntemini bulmuştur.</td> </tr> <tr class="even"> <td>48</td> <td><a href="Simón_Bolívar" title="wikilink">Simón Bolívar</a></td> <td>1783 – 1830</td> <td></td> <td><a href="İspanyollar" title="wikilink">İspanyol</a></td> <td>Devrim önderi, 11 yıl boyunca yönettiği <a href="Büyük_Kolombiya" title="wikilink">Büyük Kolombiya</a>'nın kurucusu ve ilk devlet başkanıydı. <a href="Kolombiya" title="wikilink">Kolombiya</a>, <a href="Venezuela" title="wikilink">Venezuela</a>, <a href="Ekvador" title="wikilink">Ekvador</a>, <a href="Peru" title="wikilink">Peru</a> ve <a href="Bolivya" title="wikilink">Bolivya</a>'nın bağımsızlığını sağladı; <a href="İspanyol_İmparatorluğu" title="wikilink">İspanyol İmparatorluğu</a>'na karşı başlatılan bağımsızlık hareketinin siyasi ve askerî lideri oldu.</td> </tr> <tr class="odd"> <td>49</td> <td><a href="René_Descartes" title="wikilink">René Descartes</a></td> <td>1596 – 1650</td> <td></td> <td><a href="Fransızlar" title="wikilink">Fransız</a></td> <td><a href="Filozof" title="wikilink">Filozof</a>, <a href="matematikçi" title="wikilink">matematikçi</a> ve <a href="bilim_insanı" title="wikilink">bilim insanıydı</a>. Daha önce birbirinden ayrı olan <a href="geometri" title="wikilink">geometri</a> ve <a href="cebir" title="wikilink">cebir</a> alanlarını birleştirerek <a href="analitik_geometri" title="wikilink">analitik geometriyi</a> icat etti. Ayrıca <a href="modern_felsefe" title="wikilink">modern felsefenin</a> kurucularından biri olarak kabul edilir.</td> </tr> <tr class="even"> <td>50</td> <td><a href="Michelangelo" title="wikilink">Michelangelo</a> Michelangelo Buonarroti</td> <td>1475 – 1564</td> <td></td> <td><a href="İtalyanlar" title="wikilink">İtalyan</a></td> <td><a href="Rönesans" title="wikilink">Rönesans</a> dönemi <a href="Ressamlar_listesi_(alfabetik)" title="wikilink">ressamı</a>, <a href="heykeltıraş" title="wikilink">heykeltıraşı</a>, <a href="mimar" title="wikilink">mimarı</a> ve şairiydi.</td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"><a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Eleştiriler, tepkiler ve tebrikler

Sıralama üzerinde İslam peygamberi Muhammed'in birinci sırada olması, Batılı eleştirmenler tarafından pek hoş karşılanmamışken,¹⁷¹⁸¹⁹²⁰²¹²² Müslüman dünyasında ise son derece memnuniyetle karşılandı.²³²⁴ Kitap, ,²⁵²⁶ Ahmed Deedat,²⁷ vb. gibi pek çok Müslüman yazar tarafından sık sık referans gösterildi.

1988'de Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek, Muhammed'i tarihteki en etkili kişi olarak adlandırdığı için Kahire'de kitabın yazarı Michael H. Hart'ı onurlandırdı.²⁸²⁹

Ayrıca bakınız

Notlar

Kaynaklar

Alıntılar

Bibliyografi

Dış bağlantılar

The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History – (PDF) 100 insanın tam listesi
The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History (PDF) – Kitabın tümü

Orijinal kaynak: dünyaya yön veren en etkin 100. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Russell K. Neili tarafından Michael H. Hart ile yapılan görüşme, Nisan 14, 2000: ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
Alphonse Dougan, "Understanding Prophet Muhammad Beyond the Stereotypes ", The Fountain, Issue 46 (Nisan–Haziran 2004). ↩
Michael H. Hart, The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History (Dünyaya Yön Veren En Etkin 100), Neden Kitap Yayıncılık, 2009. (s. 25-30) ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩